Edukira salto egin | Salto egin nabigazioara
Tresna pertsonalak
Francoren Diktadura garaiko Euskal Preso eta Errepresaliatuen Elkartea
Nabigazioa
Martxan da gatazkan emakumeek bizitakoa ikusarazteko ikerketa. Argituz elkarteak txosten bat osatu du, «euskal kasua» genero ikuspegia kontuan hartuta ikertzeko. Landa lana egitea falta zaie oraindik; ohartarazi dute datu falta nabarmena dela.
EAJren eta PSEren botoekin onartu dute poliziaren biktimen legea. Eusko Legebiltzarreko legeak 1978 eta 1999 artean Espainiako Estatuko funtzionarioek eragindako biktimak aitortzen ditu. Aintzat hartuko ditu ikertu gabeko salaketak. EH Bildu abstenitu egin da, eta PPk eta UPDk kontra bozkatu dute.
Espainiako militar kolpistek 1936ko uztailaren 22an bonbardatu zuten Otxandio. Erasoan 61 lagun hil ziren. Frankismoaren aurkako kereilan parte hartzea onartuko du udalak, ezohiko bilkuran.
Jaurlaritzak 1936tik 1978ra bitarte izandako giza eskubideen urraketak ikertuko ditu. Hitzarmena sinatu du EHUrekin eta Aranzadirekin, oinarrizko txosten bat osatzeko. Eusko Jaurlaritzak azken hamarkadetan izan duen bilakaera ere aztertuko du aditu taldeak, autogobernuak izan dituen ondorioei buruzko hausnarketa egiteko.
Elkarrizketa. Juan Mendez. NBEko Torturaren Aurkako Kontalari Berezia: «Inpunitatea handia baldin bada, tortura sistematikoa da». «Oso zientifikoa» iruditu zaio Mendezi torturari buruz egiten ari diren ikerketa, baina gogora ekarri du estatuen betebeharra dela tortura ikertu, zigortu eta prebenitzea. Salaketa soziala funtsezkoa dela dio.
Frankisten esklaboek, askatasunari gorazarre. Frankismo garaiko esklaboei omenaldia egin diete Igariko gainean. Ekitaldian, frankistek esklabo izandako Luis Ortiz eta Vicente Lacasia egon dira, baita Nafarroako Gobernua ere. Memoria aldarrikatu dute.
Frankismoaren kereila oztopatzea egotzi dio Legebiltzarrak Madrili. Maria Servini epaileak zuzentzen duen frankismoko krimenen kontrako kereila argentinarrean 19 pertsona daude auzipetuta, Martin Villa ministro ohia tartean, martxoaren 3ko biktimengatik.
Iruñeko Udalaren kereila babestu dute frankismo garaiko ehun sindikalistak. Frankismoaren kontra borrokatu ostean, "gogoratzeko eskubidea" aldarrikatzen dute. Jazarri zitzaizkienak zigorrik gabe ez geratzea nahi dute.
Montejurrako gertaerak berriro ekarri ditu gogora 40. urteurrenak. Gaur bete dira 40 urte Ricardo Garcia Pellejero eta Aniano Jimenez Santos hil zituztela. Lizarran hainbat ekitaldi antolatu dituzte gertaera horiek gogoratzeko.
Ondoko grabazioak frankismoaren erasoak pairatu zuten hiru emakumeenak dira. Frankismo gogorraren garietan. Ez ziren bakarrak izan. Beraien lekukotasuna milaka eta milaka emakume eta gizon torturatuen ordezkaritza bat da bakarrik. Oraindik erantzukizunik ez izatea eta arduradunak inpunitate osoz ibiltzea da mingarriena, lotsagarriena.
Ikusmina piztu du torturari buruz eginiko mahai inguruak, 8/2013 sumarioko auzipetuek antolatuta. Lorea Bilbao, Jon Mirena Landa eta Paco Etxeberria aritu dira «torturaren egia» azalarazten.
PROTAGONISTAK IZAN ZIRELAKO. Intxortako trintxerak izan ziren, 1936ko irailetik 1937ko apirilera, matxinatu faxisten aurrerakada geldiarazi zituztenak zazpi hilabetez . Baina ez ziren gudariak bakarrik izan erresistentzia hura burutu zutenak. Hobe esanda: gudariak ez ziren gizonak bakarrik izan. Emakumeak ere guda haretan burubelarri sartu ziran, baita diktadura garaian ere frankismoaren aurkako erresistentzian. Aurtengo INTXORTA EGUNA beraiei zuzendua dago: EMAKUME ERRESISTENTEei. Omenaldia emakume hauen ordezkari batzuei egingo zaie, izan ziren milaka eta milaka emakumeen izenean.
Torturaren kontrako muralak egiteko eta manifestaziorako deia egin dute Atzoko atxiloketak salatu dituzte gaur Burlatan, eta bi deialdi zehatz egin dituzte: txoko guztietan torturaren kontrako murala pintatzeko deia egin dute batetik, eta, bestetik, torturaren kontrako manifestazioa antolatu dute, larunbaterako, 13:00ean, Burlatan. Deia egin aurretik ere hainbat pintaketa agertu dira Euskal Herrian Burlatako murala irudikatuz.
1936ko gerrako eta frankismoko biktimak gogoratu dituzte Iruñean. Ehunka lagun elkartu dira Nafarroako hiriburuan, 1936ko kolpearen ondotik hildakoak gogoratzen dituen plakaren aurrean.
Servini Epaile argentinarrak Gobernu espainiarrari eskatutako exhortoak edo erreguak Madrileko Auzitegi Nazionalak antolatu ditzan frankismo garaian egindako hainbat krimenen erantzule inputatuei ikerketa-galdeketak bertako epaitegietan egin daitezen, bertan behera geratu dira espainiar Justizia Ministerioak ez diolako inolako jaramonik egin.
Frankismoaren krimen matxistak auzitara eraman dituzte Argentinan. «Emakume izateagatik» jazarriak izan zirenen sei lekukotza jaso ditu Maria Servini epaileak
"Zigorgabetasuna" amaitzea galdegin dute Gasteizen milaka lagunek, martxoaren 3ko jazoeren 40. urtemugan. Inoizko babes sozial, politiko eta instituzional handiena izan dute oroimen ekitaldiek.
Yolanda Gonzalez zenari plazatxo bat eskaini diote Bilbon. Juan Mari Aburto alkateak esan du Gonzalezekin zuten "zorra" kitatu dutela.
Hori plazaratzeko antolatzailea izan den Talde Ereagilearen partaide izan gara, Martxoak-3 Elkartearekin eta EAJ/PNVko baita EH Bilduko eurodiputatuen partaidetzarekin. Jardunaldi Internazionalak antolatu ditugu otsailaren 29 eta martxoaren 1erako, hainbat saio ezberdinak eratuaz gaur arte dugun frankismoaren inpunitatea aztertu eta salatzeko asmoz, betirako desageraztea lortuaz.
Europako Parlamentuak tramiterako onartu du Martxoak 3 elkarteak Espainiako Estatuaren aurka jarritako salaketa. Jardunaldiak egingo dituzte Gasteizen, sarraskiaren 40. urtemugaren karietara
Paco Etxeberria: “Erraza da urrutiko kasuez hitz egitea, baina hemengoez hitz eginda alarma gorria pizten da”. "Aztnugal" kanpainaren barruan antolatutako mahai inguruan hitza hartu dute Lorea Bilbaok, Paco Etxeberriak eta Jorge Del Curak. Espainiako estatuan tortura ez dela ikertzen salatu dute, eta torturari aurre egiteko neurriak aztertu dituzte.
Ezkabatik ihes egindako hamalau lagunen hilotzak topatu dituzte. Ihes egin ondoren, fusilatu egin zituzten. Arrastoak deshobiratzeko lanetan izan da Ana Ollo kontseilaria.
Amnistía Internacional-ek kereila bat aurkeztu du Mexikon, iker ditzaten 1936ko gerrako eta frankismoko krimenak. Giza eskubideen aldeko beste erakunde batzuekin batera salatu du Espainiako agintariek ez dutela inoiz ikertu eta argitu zer gertatu zitzaien desagertuei, eta biktimek beste herrialde batzuetan bilatu behar dutela egia, justizia eta erreparazioa.
Gatazka ahaztuenaren argiak. Mendebaldeko Saharako Um Dreiga kanpalekuan izandako bonbardaketen ikerketa eta aurkitu dituzten hiru hobi berrien txostena argiratatu dute bi liburutan Hegoa fundazioak, EHUk eta Aranzadik Euskal Fondoaren babesean; Carlos Beristain eta Paco Etxeberriak zuzendu dute lana.
36ko gerran hildako CNTko kide baten gorpua atera dute Larrabetzun. Ramon Portillo CNTren Celta batailoiko kidearena da Urkulu mendian topatutako gorpua. Haren senideak ere izan dira ekitaldian.
Mendean hartzeko garbiketak Bizkaian. Aurten 80 urte beteko dira armada Espainiako Errepublikaren aurka altxatu zela. Okupazioak aurrera egin ahala, garbiketa politikoak egin zituzten matxinatuek Bizkaiko udaletan eta diputazioan. Erakundeetako langileen %63,03 kaleratu edo zigortu egin zituzten.
«Nik aita atera nahi dut, baina beste askoren hildakoak ateratzeko ere ari gara borrokan» Ascension Mendieta Ibarra (1925, Sacedon, Espainia) aurrekari garrantzitsua ezartzeko zorian da. 36ko gerra bukatu berritan fusilatu zioten aita, ezkertiarra bera, eta hura hobitik ateratzeko baimena jaso du, justizia unibertsalaren printzipioa erabilita.
28 kokaleku aztertuko ditu Aranzadik, 1936ko gerrako hobi gehiago bilatzeko. Araban, Bizkaian eta Gipuzkoan topatutako 80 hobiak 2020. urterako ikertuta egotea espero dute. Mapa bat osatu du Eusko Jaurlaritzak